Karl Marx

Athronydd gwleidyddol, economegydd, a damcaniaethwr cymdeithasol dylanwadol Almaenig o dras Iddewig oedd Karl Heinrich Marx (5 Mai 181814 Mawrth 1883). Er iddo drafod nifer o bynciau yn ei yrfa fel newyddiadurwr ac athronydd, mae mwyaf enwog am ei ddadansoddiad o hanes yn nhermau gwrthdaro dosbarth. Crynhoir ei athroniaeth gan yr honiad bod diddordeb cyfalafwyr a gweithwyr cyflogedig yn gwbwl groes i'w gilydd. Ei weithiau mwyaf adnabyddus yw'r pamffled 1848 ''Manifest der Kommunistischen Partei'' (Maniffesto'r Blaid Gomiwnyddol) a (casgliad o bedair cyfrol; 1867–1883, sy'n dadansoddi cyfalafiaeth y 19g). Dylanwadodd Marx yn aruthrol ar hanes o ran economeg a gwleidyddiaeth. Mae ei enw wedi cael ei ddefnyddio fel ansoddair, enw, ac fel ysgol o theori gymdeithasol. Fe'i ystyrir yn destun sylfaenol Comiwnyddiaeth a Marcsiaeth. Cydweithiodd Marx ar ddarnau o'i waith gyda'r diwydiannwr Friedrich Engels, Almaenwr arall a gefnogodd Marx yn ariannol ac a helpodd olygu ''Das Kapital''. Gydag ef ysgrifennodd Marx ''Y Maniffesto Comiwnyddol'' yn 1848, un o'r llawysgrifau gwleidyddol mwyaf dylanwadol erioed.

Ar ôl darllen am gyfraith Hywel Dda a'r hawliau a roddodd i fenywod, nododd Marx am y Cymry: "Tipyn o fechgyn, y Celtiaid hyn. Ond dilechdidwyr o'u genedigaeth, gan gyfansoddi popeth mewn triadau."

Ganed Marx yn Trier, yr Almaen, ac astudiodd y gyfraith ac athroniaeth ym mhrifysgolion Bonn a Berlin. Priododd y beirniad theatr o'r Almaen a'r gweithredwr gwleidyddol Jenny von Westphalen ym 1843. Oherwydd ei gyhoeddiadau gwleidyddol, daeth Marx yn ddi-wladwriaeth a bu’n byw’n alltud gyda’i wraig a’i blant yn Llundain am ddegawdau, lle parhaodd i ddatblygu ei feddwl ar y cyd â’r meddyliwr Almaenig Friedrich Engels gan gyhoeddi ei ysgrifau.

Mae damcaniaethau beirniadol Marx am gymdeithas, economeg, a gwleidyddiaeth yn cael eu hadnabod ar y cyd fel 'Marcsiaeth', sy'n dal bod cymdeithasau dynol yn datblygu trwy wrthdaro dosbarth. Yn y dull cyfalafol o gynhyrchu, mae hyn yn amlygu ei hun yn y gwrthdaro rhwng y dosbarthiadau rheoli (a elwir y bourgeoisie) sy'n rheoli'r dull cynhyrchu, a'r dosbarthiadau gweithiol (a elwir y ''proletariat'') sy'n gweithredu'r dulliau hyn trwy werthu eu hamser am gyflog. Gan ddefnyddio dull beirniadol a elwir yn fateroliaeth hanesyddol, rhagwelodd Marx fod cyfalafiaeth yn cynhyrchu tensiynau mewnol fel systemau economaidd-gymdeithasol blaenorol ac y byddai'r rheini'n arwain at ei hunan-ddinistrio a'i disodli gan system newydd a elwir yn ddull cynhyrchu sosialaidd. I Marx, byddai gwrthdaro dosbarth o dan gyfalafiaeth—yn rhannol oherwydd ei ansefydlogrwydd a’i natur dueddol o argyfwng —yn peri i’r dosbarth gweithiol ddatblygu ymwybyddiaeth dosbarth, gan arwain at eu goresgyniad o rym gwleidyddol ac yn y pen draw sefydlu cymdeithas gomiwnyddol ddi-ddosbarth sef cymdeithas o gynhyrchwyr rhydd. Pwysodd Marx yn frwd am ei weithredu, gan ddadlau y dylai'r dosbarth gweithiol gyflawni camau chwyldroadol proletarian trefnus i chwalu cyfalafiaeth a sicrhau rhyddfreinio economaidd-gymdeithasol.

Disgrifir Marx fel un o'r ffigurau mwyaf dylanwadol yn hanes pobl, ac mae ei waith wedi cael ei ganmol a'i feirniadu. Gosododd ei waith mewn economeg y sail i rai damcaniaethau cyfredol am lafur a'i berthynas â chyfalaf. Mae llawer o ddeallusion, undebau llafur, artistiaid, a phleidiau gwleidyddol ledled y byd wedi cael eu dylanwadu gan waith Marx, gyda llawer yn addasu ei syniadau. Cyfeirir at Marx yn nodweddiadol fel un o brif benseiri gwyddor gymdeithasol fodern. Darparwyd gan Wikipedia
Dangos 1 - 20 canlyniadau o 24 ar gyfer chwilio 'Marx, Karl, 1818-1883', amser ymholiad: 0.03e Mireinio'r Canlyniadau
  1. 1
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1952
    Vijayavāḍa : Triliṅga Pabliṣiṅga Kampani, 1952.
    x, 259 p. ; 18 cm.
  2. 2
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1998
    New York, NY : Signic Classic, c1998.
    94 p. ; 17 cm.
  3. 3
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1985
    Moskva : Nauka, 1985.
    518 p. : ill. ; 25 cm.
  4. 4
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1941
    Puṇẽ : Yaśavanta Gopāḷa Jośī, [1941]
    1 online resource (xvi, 875 pages) : illustrations.
    Center for Research Libraries
    Mynediad Ar-lein
  5. 5
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1947
    Kyïv : Ukraïnsʹke vyd-vo politychnoï literatury, 1947.
    48 p. : facsims. ; 20 cm.
  6. 6
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1941
    Puṇẽ : Yaśavanta Gopāḷa Jośī, [1941]
    xvi, 875 pages : illustrations ; 18 cm.
  7. 7
    [S.l.] : Ibtikār, [19--?]
    55 p. ; 22 cm.
  8. 8
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1968
    Moskva, "Nauka," 1968.
    639 p., 4 l. of facsims. 24 cm.
  9. 9
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1952
    Vijayavāḍa : Triliṅga Pabliṣiṅga Kampani, 1952.
    1 online resource (x, 259 p.)
    Center for Research Libraries
    Mynediad Ar-lein
  10. 10
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1935
    İstanbul : "Kader" Matbaası, 1935.
    55 p. : ill. ; 16 cm.
  11. 11
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1975
    Florence : Mazdak, 1975.
    21 p.
  12. 12
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1971
    Beograd : Institut za međunarodni radnički pokret, 1971.
    429, [1] pages : portraits ; 21 cm.
  13. 13
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1897
    London : S. Sonnenschein, 1897.
    xv, 656 p., [2] folded leaves of plates : 2 col. maps ; 22 cm.
  14. 14
    gan Marx, Karl, 1818-1883
    Cyhoeddwyd 1985
    Moskva : "Nauka", 1985.
    478 p. ; 25 cm.
  15. 15
    Cyhoeddwyd 1844
    Paris : Central-Bureau für Deutschland, [1844-1845]
    v. ; 31 cm.
    Awduron Eraill: ...Marx, Karl, 1818-1883...
  16. 16
    gan Nedeljković, Dušan, 1899-
    Cyhoeddwyd 1968
    Beograd, "Naučno delo," 1968.
    222, [2] p. 19 cm.
    Awduron Eraill: ...Marx, Karl, 1818-1883...
  17. 17
    gan Nedeljkovi⣬ Du鳡n
    Cyhoeddwyd 1968
    Beograd : "Nau飮o delo, " 1968.
    222, [2] pages ; 19 cm.
    Also issued online.
    Awduron Eraill: ...Marx, Karl, 1818-1883...
  18. 18
    Beograd, Beogradski izdavačko-grafički zavod; Redakcija "Kultura," [1971]
    350 p. 20 cm.
    Awduron Eraill: ...Marx, Karl, 1818-1883...
  19. 19
    's-Gravenhage : M. Nijhoff, 1890.
    x, 99, [xii] p. 23 cm.
    Awduron Eraill: ...Marx, Karl, 1818-1883...
  20. 20
    Cyhoeddwyd 1969
    Delhi, People's Pub. House [1969]
    1 online resource (vi, 293 p.) ports.
    Awduron Eraill: ...Marx, Karl, 1818-1883...
    Center for Research Libraries
    Mynediad Ar-lein

Offerynnau Chwilio: